National Parks in India | भारत के राष्ट्रीय उद्यानों की पूरी सूची | Check Complete List of national parks & Wildlife Sanctuary of India
भारत में National Parks या राष्ट्रीय उद्यानों की चर्चा यहां वन्यजीव अभयारण्यों (Wildlife Sanctuaries) के साथ की जाती है. ये जैव विविधता संरक्षण ( biodiversity conservation) के लिए उपयुक्त स्थान हैं. राष्ट्रीय उद्यान और वन्यजीव अभयारण्य (National Parks and Wildlife Sanctuaries) वन्यजीवों के संरक्षण, वनस्पतियों और जीवों को बचाने और प्राकृतिक पारिस्थितिक संतुलन को बनाये करने के प्राथमिक उद्देश्य को पूरा करने के लिए सरकार द्वारा घोषित संरक्षित क्षेत्र हैं. भारत में 103 राष्ट्रीय उद्यान और 544 वन्यजीव अभयारण्य हैं. मध्य प्रदेश और अंडमान और निकोबार द्वीप समूह में सबसे ज्यादा राष्ट्रीय उद्यान (maximum number of National Parks – 9 each) हैं. भारत में राष्ट्रीय उद्यानों और वन्यजीव अभयारण्यों में शानदार प्राकृतिक सुंदरता को देखने के लिए हर साल लाखों पर्यटक घूमने आते हैं.
National Parks in India: Overview
राष्ट्रीय उद्यान एक ऐसा क्षेत्र है जो वन्यजीवों और जैव विविधता के संरक्षण के लिए strictly reserved होता है. जहाँ विकास, वानिकी, अवैध शिकार, शिकार और खेती या चराई जैसी सभी गतिविधियों पर पाबंदी होती है. सरकार किसी क्षेत्र को तब’ राष्ट्रीय उद्यान के रूप में घोषित कर सकती है जब वह पर्याप्त पारिस्थितिक, भू-आकारिकी (geo-morphological) और प्राकृतिक रूप से महत्वपूर्ण हो. इन पार्कों में, निजी स्वामित्व के अधिकारों की भी अनुमति नहीं है.वे आमतौर पर छोटे वर्ग हैं जो 100 वर्ग किमी से 500 वर्ग किमी के क्षेत्र में फैले हुए हैं. राष्ट्रीय उद्यानों में वनस्पतियों या जीवों की प्रजातियों के संरक्षण पर जोर दिया जाता है.
National Parks in India: Important Points
1. सबसे बड़ा राष्ट्रीय उद्यान: हेमिस राष्ट्रीय उद्यान, जम्मू और कश्मीर
2. सबसे छोटा राष्ट्रीय उद्यान: साउथ बटन द्वीप राष्ट्रीय उद्यान, अंडमान और निकोबार द्वीप समूह
3. सबसे बड़ा वन्यजीव अभयारण्य: कच्छ का रण, गुजरात
4. सबसे छोटा वन्यजीव अभयारण्य: बोर टाइगर रिजर्व, महाराष्ट्र
National Parks in India: State Wise
यहां भारत के राष्ट्रीय उद्यानों की राज्यवार सूची दी गई है.
राज्य/केन्द्र शासित प्रदेश |
कुल उद्यानों की संख्या |
राष्ट्रीय उद्यान का नाम |
स्थापना का वर्ष |
अंडमान और निकोबार द्वीपसमूह |
9 |
कैम्पबॅल बे राष्ट्रीय |
1992 |
गैलाथिया बे राष्ट्रीय |
1992 |
||
महात्मा गांधी |
1982 |
||
मिडल बटन आयलैंड |
1987 |
||
माउन्ट हैरियट |
1987 |
||
नौर्थ बटन आयलैंड |
1987 |
||
रानी झाँसी मरीन |
1996 |
||
सैडल पीक राष्ट्रीय |
1987 |
||
साउथ बटन आयलैंड |
1987 |
||
आंध्रप्रदेश |
3 |
पापिकोंडा राष्ट्रीय |
2008 |
राजीव गाँधी(रामेश्वरम) |
2005 |
||
श्री वेंकटेश्वर |
1989 |
||
अरुणाचल प्रदेश |
2 |
मोलिंग राष्ट्रीय |
1986 |
नमदाफा राष्ट्रीय |
1983 |
||
असम |
7 |
डिब्रू-सैखोवा |
1999 |
काजीरंगा राष्ट्रीय |
1974 |
||
मानस राष्ट्रीय |
1990 |
||
नामेरी राष्ट्रीय |
1998 |
||
राजीव गाँधी ओरंग |
1999 |
||
देहिंग |
2021 |
||
रायमोना |
2021 |
||
बिहार |
1 |
वाल्मीकि राष्ट्रीय |
1989 |
छतीसगढ़ |
3 |
गुरु घासीदास |
1981 |
इंद्रावती(कुटरू) |
1982 |
||
कांगार वैली राष्ट्रीय |
1982 |
||
गोवा |
1 |
मोल्लेम राष्ट्रीय |
1992 |
गुजरात |
4 |
वांसदा राष्ट्रीय |
1979 |
ब्लैकबक (वेलवदर) |
1976 |
||
गिर राष्ट्रीय |
1975 |
||
समुद्री(मरीन) |
1982 |
||
हरियाणा |
2 |
कालेसर राष्ट्रीय |
2003 |
सुल्तानपुर राष्ट्रीय |
1989 |
||
हिमाचल प्रदेश |
5 |
ग्रेट हिमालयन |
1984 |
इन्द्रकिला राष्ट्रीय |
2010 |
||
खीरगंगा राष्ट्रीय |
2010 |
||
पिन वैली राष्ट्रीय |
1987 |
||
सिम्बलबारा राष्ट्रीय |
2010 |
||
जम्मू और कश्मीर |
3 |
सिटी फारेस्ट |
1992 |
दाचीगाम राष्ट्रीय |
1981 |
||
किश्तवार राष्ट्रीय |
1981 |
||
झारखण्ड |
1 |
बेतला नेशनल पार्क |
1986 |
कर्नाटक |
5 |
अंशी राष्ट्रीय |
1987 |
बांदीपुर नेशनल |
1974 |
||
बन्नेरुघट्टा जैव |
1974 |
||
कुद्रेमुख राष्ट्रीय |
1987 |
||
नागरहोल(राजीव |
1988 |
||
केरल |
6 |
अनामुदी शोला नेशनल |
2003 |
एराविकुलम नेशनल |
1978 |
||
मथिकेटन शोला नेशनल |
2003 |
||
पम्बादुम शोला |
2003 |
||
पेरियार राष्ट्रीय |
1982 |
||
साइलेंट वैली राष्ट्रीय |
1984 |
||
मध्यप्रदेश |
9 |
बांधवगढ़ राष्ट्रीय |
1968 |
फॉसिल राष्ट्रीय |
1983 |
||
इंद्रा प्रियदर्शनी |
1975 |
||
कान्ह राष्ट्रीय |
1955 |
||
माधव राष्ट्रीय |
1959 |
||
पन्ना राष्ट्रीय |
1981 |
||
संजय राष्ट्रीय |
1981 |
||
सतपुड़ा राष्ट्रीय |
1981 |
||
वान विहार राष्ट्रीय |
1979 |
||
महाराष्ट्र |
6 |
चंदौली राष्ट्रीय |
2004 |
गुगामल राष्ट्रीय |
1975 |
||
नवगांव राष्ट्रीय |
1975 |
||
पेंच(जवाहरलाल |
1975 |
||
संजय गाँधी (बोरावली) |
1983 |
||
ताडोबा राष्ट्रीय |
1955 |
||
मणिपुर |
1 |
केयबुल लामजाओ |
1977 |
मेघालय |
2 |
बलफकरम राष्ट्रीय |
1985 |
नोकरेक राष्ट्रीय |
1986 |
||
मिजोरम |
2 |
मुर्लेन राष्ट्रीय |
1991 |
फौंगपुइ राष्ट्रीय |
1992 |
||
नागालैंड |
1 |
न्टङ्की राष्ट्रीय |
1993 |
ओडिशा |
2 |
भीतरकनिका राष्ट्रीय |
1988 |
सिमलिपाल राष्ट्रीय |
1980 |
||
राजस्थान |
5 |
मुकुंदरा हिल्स |
2006 |
डेजर्ट नेशनल पार्क |
1992 |
||
केवलादेव घाना |
1981 |
||
रणथम्भोर राष्ट्रीय |
1980 |
||
सरिस्का राष्ट्रीय |
1992 |
||
सिक्किम |
1 |
कंचनजंगा राष्ट्रीय |
1977 |
तमिलनाडु |
5 |
गुइंडी राष्ट्रीय |
1976 |
समुद्री राष्ट्रीय |
1980 |
||
इंदिरा गाँधी |
1989 |
||
मुदुमलै वन्यजीव |
1990 |
||
मुकुर्थी राष्ट्रीय |
1990 |
||
लद्दाख |
1 |
हेमिस नेशनल पार्क |
1981 |
तेलंगाना |
3 |
कासु ब्रह्मानन्द |
1994 |
महावीर हरिण वनस्थली |
1994 |
||
मृगवनी राष्ट्रीय |
1994 |
||
त्रिपुरा |
2 |
क्लाउडेड लेपर्ड |
2007 |
बिसन (राजबारी)नेशनल |
2007 |
||
उत्तर प्रदेश |
1 |
दुधवा नेशनल पार्क |
1977 |
उत्तराखंड |
6 |
कॉर्बेट नेशनल |
1936 |
गंगोत्री नेशनल |
1989 |
||
गोविन्द नेशनल |
1990 |
||
नंदा देवी नेशनल |
1982 |
||
राजाजी नेशनल पार्क |
1983 |
||
फूलों की घाटी |
1982 |
||
पश्चिम बंगाल |
6 |
बक्सा नेशनल पार्क |
1992 |
गोरुमारा नेशनल |
1992 |
||
जलदापाड़ा राष्ट्रीय |
2014 |
||
न्योरा घाटी राष्ट्रीय |
1986 |
||
सिंगालीला राष्ट्रीय |
1986 |
||
सुंदरबन राष्ट्रीय |
1984 |
Wildlife Sanctuary in India
वन्यजीव अभयारण्य वनस्पतियों और जीवों की
एक विशेष प्रजाति के संरक्षण के लिए सीमांकित क्षेत्र है। राज्य के अधिकारियों
द्वारा इसके अंदर रहने वाले लोगों के लिए सीमित मानवीय गतिविधियों की अनुमति दी जा
सकती है। उदाहरण के लिए वन्यजीव प्राधिकरण वहां रहने वाले किसी विशेष समुदाय के
लिए पशुओं को चराने की अनुमति दे सकते हैं। वन्यजीवों का कोई भी शोषण दंडनीय अपराध
है और वन उपज को हटाने के लिए संबंधित राष्ट्रीय या राज्य वन्यजीव बोर्ड की
सिफारिश की आवश्यकता होती है।
List of Wildlife Sanctuary in India
State/Union Territory |
Total Wildlife Sanctuary |
Wildlife Sanctuary Name |
Year |
Andaman and |
96 |
Arial Island |
1987 |
Bamboo |
1987 |
||
Barren |
1987 |
||
Battimalv |
1987 |
||
Belle Island |
1987 |
||
Benett |
1987 |
||
Bingham |
1987 |
||
Blister |
1987 |
||
Bluff Island |
1987 |
||
Bondoville |
1987 |
||
Brush Island |
1987 |
||
Buchanan |
1987 |
||
Chanel |
1987 |
||
Cinque |
1987 |
||
Clyde Island |
1987 |
||
Cone |
1987 |
||
Curlew |
1987 |
||
Curlew |
1987 |
||
Cuthbert Bay |
1987 |
||
Defence |
1987 |
||
Dot Island |
1987 |
||
Dottrell |
1987 |
||
Duncan |
1987 |
||
East |
1987 |
||
East of |
1987 |
||
Egg |
1987 |
||
Elat Island |
1987 |
||
Entrance |
1987 |
||
Gander |
1987 |
||
Galathea |
1987 |
||
Girjan |
1987 |
||
Goose |
1987 |
||
Hump Island |
1987 |
||
Interview |
1987 |
||
James Island |
1987 |
||
Jungle |
1987 |
||
Kwangtung |
1987 |
||
Kyd |
1987 |
||
Landfall |
1987 |
||
Latouche |
1987 |
||
Lohabarrack |
1987 |
||
Mangrove |
1987 |
||
Mask Island |
1987 |
||
Mayo |
1987 |
||
Megapode |
1987 |
||
Montogemery |
1987 |
||
Narcondam |
1987 |
||
North |
1987 |
||
North Island |
1987 |
||
North |
1987 |
||
Oliver |
1987 |
||
Orchid |
1987 |
||
Ox Island |
1987 |
||
Oyster |
1987 |
||
Oyster |
1987 |
||
Paget |
1987 |
||
Parkinson |
1987 |
||
Passage |
1987 |
||
Patric |
1987 |
||
Peacock |
1987 |
||
Pitman |
1987 |
||
Point |
1987 |
||
Potanma |
1987 |
||
Ranger |
1987 |
||
Reef Island |
1987 |
||
Roper |
1987 |
||
Ross Island |
1987 |
||
Rowe |
1987 |
||
Sandy Island |
1987 |
||
Sea |
1987 |
||
Shark Island |
1987 |
||
Shearme |
1987 |
||
Sir Hugh |
1987 |
||
Sisters |
1987 |
||
Snake |
1987 |
||
Snake |
1987 |
||
South |
1987 |
||
South |
1987 |
||
South |
1987 |
||
Spike |
1987 |
||
Spike |
1987 |
||
Stoat |
1987 |
||
Surat Island |
1987 |
||
Swamp |
1987 |
||
Table |
1987 |
||
Table |
1987 |
||
Talabaicha |
1987 |
||
Temple |
1987 |
||
Tillongchang |
1987 |
||
Tree |
1987 |
||
Trilby |
1987 |
||
Tuft |
1987 |
||
Turtle |
1987 |
||
West |
1987 |
||
Wharf Island |
1987 |
||
White |
1987 |
||
Andhra |
13 |
Coringa |
1978 |
Gundla |
1990 |
||
Kambalakonda |
2002 |
||
Koundinya |
1990 |
||
Kolleru |
1953 |
||
Krishna |
1989 |
||
Nagarjuna |
1978 |
||
Nellapattu |
1976 |
||
Pulicat Lake |
1976 |
||
Rollapadu |
1988 |
||
Sri |
1988 |
||
Sri |
1997 |
||
Sri |
1985 |
||
Arunachal Pradesh |
11 |
D’Ering |
1978 |
Dibang |
1991 |
||
Eagle |
1989 |
||
Itanagar |
1978 |
||
Kamlang |
1989 |
||
Kane |
1991 |
||
Mahao |
1980 |
||
Pakke |
1977 |
||
Sessa |
1989 |
||
Tale |
1995 |
||
Yordi |
1996 |
||
Assam |
18 |
Amchang |
2004 |
Barail |
2004 |
||
Barnadi |
1980 |
||
Bherjan-Borajan-Padumoni |
1999 |
||
Burachapari |
1995 |
||
Chakrasila |
1994 |
||
Deepor Beel |
1994 |
||
Dihing |
2004 |
||
East Karbi |
2000 |
||
Garampani |
1952 |
||
Hollongapar |
1997 |
||
Lawkhowa |
1972 |
||
Marat Longri |
2003 |
||
Nambor |
2000 |
||
Nambor-Doigrung |
2003 |
||
Pabitora |
1987 |
||
Pani-Dihing |
1995 |
||
Sonai |
1998 |
||
Bihar |
12 |
Barela Jheel |
1997 |
Bhimbandh |
1976 |
||
Gautam Budha |
1976 |
||
Kaimur |
1982 |
||
Kanwarjheel |
1989 |
||
Kusheshwar |
1994 |
||
Nagi Dam |
1987 |
||
Nakti |
1987 |
||
Pant |
1978 |
||
Udaipur |
1978 |
||
Valmiki |
1978 |
||
Vikramshila |
1990 |
||
Chhattisgarh |
11 |
Achanakmar |
1975 |
Badalkhol |
1975 |
||
Barnawapara |
1976 |
||
Bhairamgarh |
1983 |
||
Bhoramdev |
2001 |
||
Sarangarh |
1975 |
||
Pamed Wild |
1985 |
||
Semarsot |
1978 |
||
Sitanadi |
1974 |
||
Tamor |
1978 |
||
Udanti Wild |
1985 |
||
Chandigarh |
2 |
City |
1998 |
Sukhna Lake |
1986 |
||
Dadra and Nagar Haveli |
1 |
Dadra |
2000 |
Daman and |
1 |
Fudam |
1991 |
Delhi |
1 |
Asola |
1992 |
Goa |
6 |
Bondla |
1969 |
Dr. |
1988 |
||
Cotigaon |
1968 |
||
Madei |
1999 |
||
Bhagwan |
1967 |
||
Netravali |
1999 |
||
Gujarat |
23 |
Balaram |
1989 |
Barda |
1979 |
||
Gaga (Great |
1988 |
||
Gir |
1965 |
||
Girnar |
2008 |
||
Hingolgadh |
1980 |
||
Jambughoda |
1990 |
||
Jessore |
1978 |
||
Kachchh |
1995 |
||
Kachchh |
1986 |
||
Khijadiya |
1981 |
||
Marine |
1980 |
||
Mitiyala |
2004 |
||
Nal |
1969 |
||
Narayan |
1995 |
||
Paniya |
1989 |
||
Porbandar |
1988 |
||
Purna |
1990 |
||
Rampara Vidi |
1988 |
||
Ratanmahal |
1982 |
||
Shoolpaneswar |
1982 |
||
Thol |
1988 |
||
Wild Ass |
1973 |
||
Haryana |
8 |
Abubshehar |
1987 |
Bhindawas |
1986 |
||
Bir |
1987 |
||
Chhilchhila |
1986 |
||
Kalesar |
1996 |
||
Khaparwas |
1991 |
||
Morni |
2004 |
||
Nahar |
1987 |
||
Himachal Pradesh |
28 |
Bandli |
1962 |
Chail |
1976 |
||
Chandratal |
2007 |
||
Churdhar |
1985 |
||
Daranghati |
1962 |
||
Dhauladhar |
1994 |
||
Gamgul |
1962 |
||
Kais |
1954 |
||
Kalatop-Khajjiar |
1958 |
||
Kanawar |
1954 |
||
Khokhan |
1954 |
||
Kibber |
1992 |
||
Kugti |
1962 |
||
Lippa Asrang |
1962 |
||
Majathal |
1954 |
||
Manali |
1954 |
||
Nargu |
1962 |
||
Pong Dam |
1982 |
||
Renuka |
2013 |
||
Rupi Bhaba |
1982 |
||
Sainj |
1994 |
||
Rakchham |
1989 |
||
Sech |
1962 |
||
Shikari Devi |
1962 |
||
Shimla |
1958 |
||
Talra |
1962 |
||
Tirthan |
1992 |
||
Tundah |
1962 |
||
Jammu and Kashmir |
15 |
Baltal-Thajwas |
1987 |
Changthang |
1987 |
||
Gulmarg |
1987 |
||
Hirapora |
1987 |
||
Hokersar |
1992 |
||
Jasrota |
1987 |
||
Karakoram |
1987 |
||
Lachipora |
1987 |
||
Limber |
1987 |
||
Nandni |
1981 |
||
Overa-Aru |
1987 |
||
Rajparian |
2002 |
||
Ramnagar |
1981 |
||
Surinsar |
1981 |
||
Trikuta |
1981 |
||
Jharkhand |
11 |
Dalma |
1976 |
Gautam |
1976 |
||
Hazaribagh |
1976 |
||
Kodarma |
1985 |
||
Lawalong |
1978 |
||
Mahuadanr |
1976 |
||
Palamau |
1976 |
||
Palkot |
1990 |
||
Parasnath |
1984 |
||
Topchanchi |
1978 |
||
Udhwa Lake |
1991 |
||
Karnataka |
30 |
Adichunchunagiri |
1981 |
Arabithittu |
1985 |
||
Attiveri |
1994 |
||
Bhadra |
1974 |
||
Bhimgad |
2010 |
||
Biligiri |
1987 |
||
Brahmagiri |
1974 |
||
Cauvery |
1987 |
||
Chincholi |
2012 |
||
Dandeli |
1987 |
||
Daroji |
1992 |
||
Ghataprabha |
1974 |
||
Gudavi |
1989 |
||
Gudekote |
2013 |
||
Jogimatti Wildlife |
2015 |
||
Malai |
2013 |
||
Melkote |
1974 |
||
Mookambika |
1974 |
||
Nugu |
1974 |
||
Pushpagiri |
1987 |
||
Ranebennur |
1974 |
||
Ranganathittu |
1940 |
||
Ramadevara |
2012 |
||
Rangayyanadurga |
2011 |
||
Sharavathi |
1974 |
||
Shettihalli |
1974 |
||
Someshwara |
1974 |
||
Talakaveri |
1987 |
||
Thimlapura |
2016 |
||
Yadahalli |
2015 |
||
Kerala |
17 |
Aralam |
1984 |
Chimmony |
1984 |
||
Chinnar |
1984 |
||
Chulannur |
2007 |
||
Idukki |
1976 |
||
Kottiyoor |
2011 |
||
Kurinjimala |
2006 |
||
Malabar |
2010 |
||
Mangalavanam |
2004 |
||
Neyyar |
1958 |
||
Parambikulam |
1973 |
||
Peechi-Vazhani |
1958 |
||
Peppara |
1983 |
||
Periyar |
1950 |
||
Shendurney |
1984 |
||
Thattekad |
1983 |
||
Wayanad |
1973 |
||
Lakshadweep |
1 |
Pitti (Bird |
1995 |
Madhya Pradesh |
25 |
Bagdara |
1978 |
Bori |
1977 |
||
Gandhi |
1981 |
||
Ghatigaon |
1981 |
||
Karera |
1981 |
||
Ken Gharial |
1981 |
||
Kheoni |
1982 |
||
Narsighgarh |
1978 |
||
National |
1978 |
||
Noradehi |
1984 |
||
Orcha |
1994 |
||
Pachmarhi |
1977 |
||
Kuno |
1981 |
||
Panna |
1979 |
||
Panpatha |
1983 |
||
Pench |
1975 |
||
Phen |
1983 |
||
Ralamandal |
1989 |
||
Ratapani |
1978 |
||
Sailana |
1983 |
||
Sanjay |
1975 |
||
Sardarpur |
1983 |
||
Singhori |
1976 |
||
Son Gharial |
1981 |
||
Veerangna |
1997 |
||
Maharashtra |
42 |
Amba Barwa |
1997 |
Andhari |
1986 |
||
Aner Dam |
1986 |
||
Bhamragarh |
1997 |
||
Bhimashankar |
1985 |
||
Bor |
1970 |
||
Chaprala |
1986 |
||
Deulgaon-Rehekuri |
1980 |
||
Dhyanganga |
1997 |
||
Gangewadi |
2015 |
||
Gautala-Autramghat |
1986 |
||
Great |
1979 |
||
Jaikwadi |
1986 |
||
Kalsubai |
1986 |
||
Karnala Fort |
1968 |
||
Karanja |
2000 |
||
Katepurna |
1988 |
||
Koyana |
1985 |
||
Lonar |
2000 |
||
Malvan |
1987 |
||
Mansingdeo |
2010 |
||
Mayureswar |
1997 |
||
Melghat |
1985 |
||
Nagzira |
1970 |
||
Naigaon |
1994 |
||
Nandur |
1986 |
||
Narnala Bird |
1997 |
||
Nawegaon |
2012 |
||
New Bor |
2012 |
||
New |
2012 |
||
Painganga |
1986 |
||
Phansad |
1986 |
||
Radhanagari |
1958 |
||
Sagareshwar |
1985 |
||
Tansa |
1970 |
||
Thane |
2015 |
||
Tipeshwar |
1997 |
||
Tungareshwar |
2003 |
||
Yawal |
1969 |
||
Yedsi |
1997 |
||
Umred-Kharngla |
2012 |
||
Wan |
1997 |
||
Manipur |
2 |
Yangoupokpi |
1989 |
Khongjaingamba |
2016 |
||
Meghalaya |
4 |
Baghmara |
1984 |
Narpuh Wildlife |
2015 |
||
Nongkhyllem |
1981 |
||
Siju |
1979 |
||
Mizoram |
8 |
Dampa |
1985 |
Khawnglung |
1992 |
||
Lengteng |
1999 |
||
Ngengpui |
1991 |
||
Pualreng |
2004 |
||
Tawi |
1978 |
||
Thorangtlang |
2002 |
||
Tokalo |
2007 |
||
Nagaland |
3 |
Fakim |
1980 |
Puliebadze |
1980 |
||
Rangapahar |
1986 |
||
Odisha |
19 |
Badrama |
1962 |
Baisipalli |
1981 |
||
Balukhand |
1984 |
||
Bhitarkanika |
1975 |
||
Chandaka |
1982 |
||
Chilika |
1987 |
||
Debrigarh |
1985 |
||
Gahirmatha |
1997 |
||
Hadgarh |
1978 |
||
Kapilash |
1992 |
||
Karlapat |
1992 |
||
Khalasuni |
1982 |
||
Kothagarh |
1981 |
||
Kuldiha |
1984 |
||
Lakhari |
1985 |
||
Nandankanan |
1979 |
||
Satkosia |
1976 |
||
Simlipal |
1979 |
||
Sunabeda |
1988 |
||
Punjab |
13 |
Abohar |
1988 |
Bir |
1952 |
||
Bir Bhadson |
1952 |
||
Bir |
1952 |
||
Bir Dosanjh |
1952 |
||
Bir |
1977 |
||
Bir |
1952 |
||
Bir |
1952 |
||
Harike Lake |
1982 |
||
Jhajjar |
1998 |
||
Kathlaur |
2007 |
||
Takhni-Rehampur |
1992 |
||
Nangal |
2009 |
||
Rajasthan |
25 |
Bassi |
1988 |
Bhensrodgarh |
1983 |
||
Darrah |
1955 |
||
Jaisamand |
1955 |
||
Jamwa |
1982 |
||
Jawahar |
1975 |
||
Kailadevi |
1983 |
||
Kesarbagh |
1955 |
||
Kumbhalgarh |
1971 |
||
Mount Abu |
1960 |
||
Nahargarh |
1980 |
||
National |
1979 |
||
Phulwari |
1983 |
||
Ramgarh |
1982 |
||
Ramsagar |
1955 |
||
Sajjangarh |
1987 |
||
Sariska |
1955 |
||
Sawaimadhopur |
1955 |
||
Sawai |
1984 |
||
Shergarh |
1983 |
||
Sitamata |
1979 |
||
Tal Chhapar |
1971 |
||
Todgarh |
1983 |
||
Van Vihar |
1955 |
||
Bandh |
1985 |
||
Sikkim |
7 |
Barsey |
1998 |
Fambong |
1984 |
||
Kitam Bird |
2005 |
||
Kyongnosla |
1977 |
||
Maenam |
1987 |
||
Pangolakha |
2002 |
||
Shingba |
1984 |
||
Tamil Nadu |
29 |
Cauvery |
2014 |
Chitrangudi |
1989 |
||
Gangaikondam |
2013 |
||
Indira |
1976 |
||
Kalakad |
1976 |
||
Kanjirankulam |
1989 |
||
Kanyakumari |
2002 |
||
Karaivetti |
1999 |
||
Karikilli |
1989 |
||
Kodaikanal |
2013 |
||
Koonthankulam-Kadankulam |
1994 |
||
Megamalai |
2016 |
||
Melaselvanoor-Keelaselvanoor |
1998 |
||
Mudumalai |
1942 |
||
Mundanthurai |
1977 |
||
Nellai |
2015 |
||
Oussudu |
2015 |
||
Point |
1967 |
||
Pulicat |
1980 |
||
Sathyamangalam |
2008, 2011 |
||
Srivilliputhur |
1988 |
||
Theerthangal |
2016 |
||
Sakkarakottai |
2016 |
||
Udayamarthandapuram |
1991 |
||
Vaduvoor |
1991 |
||
Vedanthangal |
1936 |
||
Vellanadu |
1987 |
||
Vellode |
1997 |
||
Vettangudi |
1977 |
||
Telangana |
9 |
Nagarjuna |
1978 |
Eturnagaram |
1953 |
||
Kawal |
1965 |
||
Kinnersani |
1977 |
||
Lanja Madugu |
1978 |
||
Manjeera |
1978 |
||
Pakhal |
1952 |
||
Pocharam |
1952 |
||
Pranahita |
1980 |
||
Tripura |
4 |
Gumti |
1988 |
Rowa |
1988 |
||
Sepahijala |
1987 |
||
Trishna |
1988 |
||
Uttar Pradesh |
25 |
Bakhira |
1990 |
Chandraprabha |
1957 |
||
Dr. |
2003 |
||
Hastinapur |
1986 |
||
Kaimur |
1982 |
||
Katerniaghat |
1976 |
||
Kishanpur |
1972 |
||
Lakh Bahosi |
1988 |
||
Mahavir |
1977 |
||
National |
1979 |
||
Nawabganj |
1984 |
||
Okhala Bird |
1990 |
||
Parvati |
1990 |
||
Patna |
1990 |
||
Pilibhit |
2014 |
||
Ranipur |
1977 |
||
Saman |
1990 |
||
Samaspur |
1987 |
||
Sandi |
1990 |
||
Sohagibarwa |
1987 |
||
Sohelwa |
1988 |
||
Sur Sarovar |
1991 |
||
Jai |
1991 |
||
Turtle |
1989 |
||
Vijai |
1990 |
||
Uttarakhand |
7 |
Askot |
1986 |
Binsar |
1988 |
||
Govind Pashu |
1955 |
||